Çin oyununa BM perdesi

Doğu Türkistan’daki sistemli soykırımı, bölgedeki polis bilgisayarlarından sızdırılan binlerce resmi doküman ve fotoğraf ortaya koydu. Buna karşın zulmü incelemek için bölgeye giden Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komiseri Michelle Bachelet, iki milyon kişinin tutulduğu kampları ziyaret etmedi. Beklentileri boşa çıkaran komiser, Pekin’e terörle gayret siyasetlerini gözden geçirme daveti yapmakla yetindi.

MİSYON MÜDDETİNİN SONUNA GELEN Bachelet DİPLOMATİK TİYATRONUN FİGÜRÜ

Bachelet’in ağustos sonunda vazife mühletinin dolacak olması soru işaretlerini artırdı. ABD, seyahatin manipüle edildiğini belirtti. Af Örgütü ‘Diplomatik tiyatro’ reaksiyonunu gösterdi. Almanya Dışişleri de Çin kısıtlaması nedeniyle suçlamalara açıklık getirilemediğini vurguladı. Bachelet’in raporunu bir an evvel yayınlaması istendi. Uygur aktivistler ise ‘Parmaklıklar arkasındaki vahşeti dünyaya duyurma gayretleri baltalandı’ dedi.

BM SOYKIRIMA GÖZÜNÜ KAPATTI

BM İnsan Hakları Komiseri Bachelet’in Pekin’in Uygur zulmünü belgelemek için Çin’e yaptığı ziyaret hayal kırıklığı yarattı. Sincan’daki onlarca azap kampına gitmeyen, mağdur aileleriyle görüşmeyen Bachelet, Çin yetkilileriyle yaptığı görüşmelerde ‘yumuşak’ ikazlarla yetindi. Ziyaret sonrası milletlerarası basın, BM’nin Çin’in soykırımını belgeleme fırsatını teptiğini belirtti. ‘Çin’in cinayet, tecavüz ve azapları görmezden gelindi’ eleştirisini yaptı.

BM İnsan Hakları Komiseri Michelle Bachelet, Pekin’in Uygurlara yönelik zulmünü incelemek için geçen hafta Çin’e yaptığı ziyaretle, Uluslar ortası kamuoyunun gözünde sınıfta kaldı. Pek çok basın kuruluşu BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin Çin’e 17 yıl sonra düzenlediği birinci ziyarete ait yayımladıkları makale ve haberlerde ziyareti ‘hayal kırıklığı’ olarak tanımladı. 2018 yılında misyona gelen ve 31 Ağustos’ta vazife mühleti bitecek olan Bachelet’in Uygurlara yönelik insan hakları ihlalleri hakkında epeyce gecikmiş bir BM raporu yayınlaması beklenirken, o Uygur aktivistlerin dünyaya Uygurlara ne olduğunu anlatmak için beş yıldan fazla süren gayretlerini baltaladı.

ZULÜM KAMPLARINA GİTMEDİ

Dünyanın dört bir yanındaki ülkeler bu ihlalleri kabul etti ve bağımsız bir hukuk uzmanları paneli geçen Aralık ayında bir halk mahkemesinde Çin’in hareketlerinin ‘soykırım’ olduğuna karar verdi. The Washington Post’un haberine nazaran; iki periyot Şili Devlet Başkanlığı da yapan Bachelet ise ziyaretinde bu polis devleti ile yüzleşme fırsatı bulmasına karşın yumuşak sözlerle Çin’in telaffuzlarını tekrar etti. Pekin’in, bu zulmü ‘terörle çaba ve radikallikten arındırma’ olarak nitelendiren yanlış telaffuzuna atıfta bulundu ve varsayımı 2 milyon Uygurun tutulduğu tek bir kampı bile ziyaret etmek istemedi.

‘GÖSTERMELİK’ BİR SEYAHAT

Seyahat boyunca insan hakları savunucuları ve Uygur aktivistleri İnsan Hakları Yüksek Komiserliği grubuna erişemedi. Pekin, Kovid-19’u mazeret ederek, yabancı basının iştiraki olmadan geziyi ‘kapalı kapılar ardında’ tamamladı. Bachelet, kurbanların aile üyeleriyle görüşmedi yahut konuşmadı, yalnızca değişim için ‘yumuşak’ tekliflerde bulundu. Seyahat büsbütün Çin devlet propagandasını güçlendirmek için yapıldı. Bachelet’in Pekin’in ziyaretine müdahalesine müsaade vererek, onarılamaz ziyana neden olduğu belirtildi.

İŞKENCEYİ BELGELEMEDİ

Geçtiğimiz ay, bir haber kuruluşları konsorsiyumu, Çin’in acımasız sisteminin içinden büyük bir doküman ve fotoğraf sızdıran Sincan Polis Dosyaları’nı yayınlamıştı. Belgede; gözaltına alınan Uygurların binlerce fotoğrafı, polise tutukluların gözlerini bağlaması, kelepçelemesi ve zincirle bağlaması talimatını veren dokümanlar içeriyordu. Dokümanların bir kısmı, kaçmaya çalışan tutuklular için bariz bir ‘vur ve öldür’ siyasetini anlatıyordu. Lakin bu evraklara karşın Bachelet’in kamplara gitmeyerek işkenceyi belgelemediği eleştirisi yapıldı.

VAZİFESİ EN MAKÛS NOTLA SON BULUYOR

İnsan haklarını yüceltme ve muhafaza misyonuyla Çin’e giden Bachelet’in Pekin’in keyfi gözaltlarına ve sistematik şiddetine son verme talebini yerine getirmeyerek Uygurları ve tüm dünyayı hayal kırıklığına uğrattığı tabir edildi. Münasebetiyle Bachelet’in vazifesini olabilecek en makus notla sona erdirdiği belirtiliyor.